Os primeiros resultados das análises xenéticas realizadas no marco do do proxecto de investigación Sensogenomics en relación con pacientes de Alzheimer e a súa familia, presentan datos interesantes que validan a liña de investigación.

 

Así o confirmaron na rolda de prensa celebrada nas instalacións do Instituto de Investigación Sanitaria IDIS, o Dr. Antonio Salgas Ellacuriaga, investigador principal do proxecto Sensogenomics, e dos grupos de xenética en Biomedicina (GenPoB) e do GenVip e catedrático da Facultade de Medicina da USC; a coordinadora do proxecto, musicóloga e doutora en Educación Musical, Dra. Laura Navarro Ramón, e Isabel Gey, presidenta da Federación Alzhéimer Galicia e de AGADEA. No acto tamén estivo presente Isabel Lista, directora da Fundación IDIS, e Sabela García Fonte, directora técnica da Real Filharmonía de Galicia.

 

Neste sentido, Laura Navarro explicou que esta experiencia piloto, que se verá ampliada á poboación xeral co concerto do día 30 de setembro no Auditorio de Galicia, estaba centrada en descubrir a relación entre a música e a enfermidade de Alzheimer, un ámbito que se estudou desde a neurociencia, pero nos que os mecanismos neurolóxicos seguen sendo descoñecidos. “Aínda que é certo que neurocientíficos estiveron tratando de explicar a función da música en diferentes tipos de memoria e as áreas do cerebro involucradas no procesamento da música en pacientes con Alzheimer, aínda é necesario profundar moito máis” resaltando que é un dos “principais obxectivos de Sensogenomics”.

 

Pola súa banda, Antonio Salgas explicou que con este proxecto está a lograrse, por primeira vez a nivel mundial, unha serie de obxectivos de investigación que marcarán unha nova liña de actuación con respecto a esta enfermidade. Deste concerto piloto, “fixemos a secuenciación dunha selección de mostras que estaban en mellores condicións porque o financiamento é limitada, e ao longo destes 3 meses conseguimos facer a análise de todo o transcriptoma nun tempo récord.”

 

Deste xeito, o equipo de investigación conta con resultados de récord: está a realizarse a análise de 10 veces máis mostras que as que se analizaron nos escasos estudos previos neste ámbito de investigación e estase medindo aproximadamente 30.000 moléculas de ARN, relacionadas coa expresión de todos os xenes que existen no noso ADN.

 

Aínda que queda moito por investigar, Antonio Salgas, destacou que “si podemos dicir que estamos a detectar diferenzas nos patróns de expresión génica entre o momento anterior ao estímulo musical e do despois” e que “detectamos que os sinais non son exactamente iguais no grupo de pacientes e o grupo de acompañantes; existen xenes que responden na mesma dirección e outros que responden en dirección oposta”. Nun estudo paralelo, que consiste nun meta-análise de datos masivos recompilados da literatura o grupo identificou máis de 300 xenes relacionados coa música, dos que máis de 100 son xenes que se expresan de maneira diferencial en pacientes con Alzheimer, particularmente cando se estuda o transcriptoma (termo que se refire a como se expresan os aproximadamente 20000 xenes que existen en todo o noso xenoma) e o epigenoma (termo que se refire ás modificacións funcionais na secuencia de letras do ADN) destes pacientes.

 

Particularmente importantes son algúns destes que, por unha banda, víronse asociados a enfermidades neurodegenerativas e neuropsiquiátricas, pero tamén están relacionados coa música e o estímulo musical.

 

Tamén Isabel Gey, incidiu na importancia de apostar pola investigación para poder crear e ter novas pautas que proporcionen unha mellor calidade de vida aos pacientes de Alzheimer e a “agradable experiencia que é colaborar co grupo de investigación que permite coñecer un pouco mellor a enfermidade e ter novas pautas terapéuticas e de asistencia”.

 

Estes resultados preliminares demostran que o modelo de estudo está a funcionar e alimenta de maneira moi positiva todos os traballos de investigación que están programados en relación con este concerto piloto e o que está por vir do día 30 de setembro para atopar dianas terapéuticas para esta e outras enfermidades.

 

 

 

 

O día 14 de xuño do 2022 tivo lugar o concerto Sensogenoma22-Piloto na sala Mozart do Auditorio de Galicia ao que asistiron usuarios da asociación AGADEA (Asociación Galega de Axuda ós Enfermos con Demencias tipo Alzheimer) diagnosticados de Alzheimer e os seus acompañantes.

 

Os obxectivos deste concerto eran dous: por unha banda, poñer a proba a loxística da organización e a recollida de mostras de fronte ao concerto masivo do 30 de setembro, que contará con máis de 1200 persoas no Auditorio de Galicia, e por outro, achegar mostras biolóxicas que permitan investigar a maneira na que a música estimula de maneira diferencial a persoas con Alzheimer e aos seus acompañantes.

 

Durante o concerto piloto experimental, a cargo do sexteto de música SANDARCHE, dos cales algúns forman parte da Real Filharmonía de Galicia, e que contaba cun repertorio secreto recolléronse mostras biolóxicas, de sangue capilar e saliva, a máis de 110 doantes e para o que o grupo de investigación despregou un dispositivo loxístico moi importante, con máis de 70 investigadores, para poder solicitar os consentimentos informados dos doantes, e xestionar a toma de mostras biolóxicas.

 

 

Estes primeiros datos ampliaranse coas mostras que se obteñan do próximo concerto experimental Sensogenoma22 que se celebrará o 30 no Auditorio de Galicia ás 20.30 horas e no que a Real Filharmonía de Galicia interpretará un repertorio sorpresa para evitar que os asistentes vaian condicionados previamente.

 

Así, antes do evento farase unha recollida de mostras biolóxicas, saliva e unha pinga de sangue a través dunha pequena picada no dedo e ao finalizar repetirase o mesmo proceso. Desta maneira poderase medir a resposta dos xenes en dous puntos temporais e a resposta que tiveron a ese estímulo musical.

 

Deste xeito, convídase as persoas a asistir e sacar a entrada gratuíta con toma de mostras, das que se recollerán contorna a unhas 400, e que deberán ter asinando un consentimento informado.

 

 

Sensogenoma22 é un proxecto de investigación transgresor no que, por primeira vez e a gran escala, a ciencia e a música danse a man para loitar contra diferentes enfermidades. Así, o Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago, constituído polo Hospital Clínico de Santiago de Compostela e a Universidade de Santiago de Compostela, e a Real Filharmonía de Galicia, crearon un marco de colaboración multidisciplinar único que representa un fito de enorme éxito.

 

Con tecnoloxías de última xeración e acceso a fondos e financiamento competitiva, estes grupos de investigación sitúanse na primeira liña da investigación no ámbito internacional. Actualmente o grupo desenvolve seis proxectos financiados polo Instituto de Saúde Carlos III e oito macro-proxectos europeos, un fito ao alcance de moi poucos grupos de investigación e que obxectiva a proxección e competitividade do grupo.